Wat sommige producenten ook verzinnen om hun smeersels met chemische filters te slijten: het minerale zinkoxide is nog steeds het meest veilige en effectieve zonnefilter. Alléén zinkoxide beschermt de huid namelijk tegen UV-A1, UV-A2 en UV-B.
Daarnaast vormt zinkoxide samen met titaniumdioxide een uniek duo UV-filters waarvan de veiligheid en effectiviteit écht onafhankelijk wetenschappelijk is onderzocht en aangetoond. Dat onder meer in opdracht van de Amerikaanse FDA, die alleen die twee filters als GRASE heeft aangemerkt: Generally Recognized as Safe and Effective – algemeen erkend als veilig en effectief.
De verschillen in UV-straling
Ultraviolet betekent letterlijk 'voorbij het violet' – het is elektromagnetische straling die nét buiten het deel van het spectrum ligt dat als licht voor het menselijk oog waarneembaar is. De golflengte van UV-straling ligt tussen de 10 en 400 nanometer (nm) wat (veel) korter is dan zichtbaar licht. Het rood zoals wij dat zien in een regenboog heeft bijvoorbeeld een golflengte van zo'n 650 nm.
Doordat UV-straling zo'n korte golflengte heeft is het energierijker en daardoor schadelijk: het bereikt onze huid op moleculair niveau, waar het processen in gang zet die we beter kunnen voorkomen.
UV-A is UV met lange golven: 320 – 400 nm
UV-A is minder intens dan UV-B, maar dringt dieper in de huid. Daarnaast is het veel meer aanwezig in daglicht: 95% van de UV-straling bestaat uit UV-A, tegen 5% UV-B. UV-A straling is altijd aanwezig in daglicht: ook wanneer de zon niet schijnt en zelfs binnen – want UV-A dringt door wolken heen, net zoals door glas en kleding. Een groot deel van huidveroudering en rimpels wordt veroorzaakt door UV-A (“photo-aging”) Daarnaast draagt UV-A straling bij aan het ontstaan van huidkanker en kan er zelfs de oorzaak van zijn. Tot slot is UV-A de belangrijkste “bruiningsstraling” en wordt om die reden dan ook toegepast in de straling van zonnebanken. Een “kleurtje” ontstaat doordat UV-A het DNA in de huid beschadigt, waarop die bruin kleurt om verdere DNA beschadiging te voorkomen. Uiteindelijk slaagt de huid daar niet meer in en ontstaat er een pigmentvlek of in het ergste geval huidkanker.
Wanneer het op zonnefilters aankomt wordt UV-A verdeeld in UV-A1 (340-400 nm) en UV-A2 (320-340 nm)
UV-B heeft medium golven: 280 – 320 nm
UV-B is de belangrijkste oorzaak van het rood verkleuren en verbranden van de huid – waarbij het met name de bovenste lagen van de huid beschadigt. Het heeft een
sleutelrol bij het ontstaan van huidkanker en draagt bij aan het ontstaan van photo-aging. De intensiteit van UV-B straling varieert per seizoen, locatie en tijdstip van de dag. Wanneer het RIVM en KNMI spreken over “
zonkracht” of “
UV index” dan is dat welbeschouwd een “UV-B index”. Ook de SPF van een zonbeschermingsproduct verwijst hoofdzakelijk naar de mate waarin het de huid beschermt tegen UV-B en is dus géén indicatie voor breedspectrum bescherming.
UV-C is kort golvig: 100 – 280 nm
UV-C is kort golvig omvat ook het zgn. extreem ultraviolet (EUV of XUV) dat zeer korte golven heeft: 10 – 100 nm. Deze straling wordt door de atmosfeer tegengehouden – en gelukkig maar, want UV-C is op z'n zachts gezegd zeer destructief.
Zinkoxide: uniek door te beschermen tegen UV-A1 én UV-A2 én UV-B
De atmosfeer bespaart ons dus UV-C schade, maar om je huid met een milk, crème, spray, lotion of poeder te beschermen dient die zowel UV-A als B te weren: zogenoemde breed spectrum bescherming. Toch is zo'n breed spectrum vaak toch nog te smal. Er bestaat namelijk maar één filter dat je huid beschermt tegen UV-A straling met een golflengte van 320 tot 340 nm (UV-A2)
én die boven de 360 nm (UV-A1): het minerale zinkoxide. Alle andere filters “missen” de helft van UV-A! Zinkoxide noem ik daarom wel de Koningin van de Zonnefilters –
alleen haar paleis biedt bescherming tegen alle UV-A, terwijl ook UV-B buiten de deur wordt gehouden. Daarnaast is zinkoxide
FDA Approved en dus zeer grondig onderzocht op veiligheid en effectiviteit.
Wanneer je op zoek bent naar goede zonbescherming hoef je dus eigenlijk maar één INCI-naam te onthouden: ZINC OXIDE.
Avobenzone
Er bestaat trouwens wel een chemisch filter dat beschermt tegen UV-A1: avobenzone, met de INCI-naam Butyl Methoxydibenzoylmethane. Avobenzone biedt echter geen bescherming tegen UV-A2 en UV-B en dient dus gecombineerd te zijn met andere filters om volledige breedspectrum bescherming te bieden.
Titaniumdioxide: wel mineraal, maar géén equivalent van zinkoxide
Het ene minerale zonbeschermingsproduct is de andere niet. Zo bestaan er nogal wat zonproducten met “mineraal” op de verpakking waarin alleen titaniumdioxide is verwerkt. Dat is net zoals zinkoxide een mineraal zonnefilter en wordt daarom nog weleens verkocht als een equivalent van zinkoxide. Dat is het echter niet: titaniumdioxide is een effectief filter om UV-B en UV-A2 te weren; het biedt geen bescherming tegen UV-A1.
