Tranexaminezuur (TA of TXA) is een synthetische analoog van het aminozuur lysine en een
antifibrinolyticum: een stof met een remmende werking op de fibrinolyse – het langzaam afbreken van bloedstolsels. Als geneesmiddel wordt het gebruikt om overmatig bloedverlies te voorkomen, bijvoorbeeld na trauma of een operatie, maar ook bij hevig bloedverlies tijdens de menstruatie.
Als ingrediënt in huidverzorging luistert tranexaminezuur naar de merknaam
SpecWhite® TA en de INCI-naam Tranexamic Acid. Het helpt bij de behandeling van diverse vormen van hyperpigmentatie, waaronder melasma en
post-inflammatoire hyperpigmentatie (PIH).
Werkingsmechanisme
Tranexaminezuur vermindert de melanogenese: het proces waarin de melanocyten (pigmentcellen in de
kiemlaag van de opperhuid) melanine (pigment) vormen uit het aminozuur tyrosine, met name onder invloed van UV-straling. Melanocyten vormen pigment in organellen – gespecialiseerde onderdelen van de cel – genaamd melanosomen. Deze met pigment gevulde melanosomen worden vervolgens afgegeven aan de
keratinocyten – de cellen waaruit de hoornlaag van de huid is opgebouwd. Die keratinocyten nemen de melanine op en transporteren het naar de bovenkant van hun kern, zodat het pigment het genetisch materiaal kan beschermen: iets dat zichtbaar is als “bruin worden”.
3% Tranexaminezuur versus 3% hydrochinon
Hydrochinon (hydroquinone in het Engels) mag dan in de loop der jaren wat slechte pers hebben gekregen – het wordt nog steeds gezien als de “gouden standaard” voor middelen die pigmentatiestoornissen tegengaan.
In
deze double-blind split-face trial (met voor en na foto's) gebruikten 39 melasma patiënten 12 weken lang een formule met 3% tranexaminezuur op de ene helft van hun gezicht en op de andere helft een formule met 3% hydrochinon plus 0,01% dexamethason (het laatste is een zeer krachtige, synthetische corticosteroïde die in Nederland niet wordt verwerkt in crèmes of zalven) Daarnaast werd de patiënten geadviseerd om overbodige blootstelling aan de zon te vermijden en dagelijks minimaal SPF 30 zonbescherming te gebruiken, die elke twee uur opnieuw diende te worden aangebracht.
Na 12 weken was bij de deelnemers melasma aan beide zijden van het gezicht vermindert. Hydrochinon veroorzaakte echter meer prominente bijwerkingen dan tranexaminezuur.
5% tranexaminezuur versus 3% hydrochinon
Aan
deze gerandomiseerde gecontroleerde studie (eveneens met voor en na foto's) werd deelgenomen door 100 melasma patiënten, die werden verdeeld in twee groepen. De ene groep werd gedurende 12 weken behandeld met een formule met 3% hydrochinon, de andere met een formule met 5% tranexaminezuur. Daarnaast gebruikten de deelnemers eenmaal per dag een SPF 30 zonnecrème.
Melasma verminderde in beide groepen – maar ook hier veroorzaakte hydrochinon vaker en vaker meer sterke bijwerkingen dan tranexaminezuur.
3% tranexaminezuur in combinatie met 5% niacinamide en 1% kojinezuur
Bij de vrouwelijke deelnemers die deelnamen aan
deze studie en die een formule met 3% tranexaminezuur, 5% niacinamide en 1% kojinezuur gebruikten, was na 2 weken sprake van significante verbetering. PIH, hyperpigmentatie en melasma waren afgenomen – terwijl de textuur van de huid was verbeterd en de huidtoon meer egaal was geworden. Die verbeteringen namen toe tot in week 12, het einde van de studie.
INCI-naam: TRANEXAMIC ACID
Molaire massa (moleculair gewicht): 157,21 g/mol
Laatste update: 9 september 2020
