Ik kwam je toevallig op Twitter tegen en las zo een paar van je artikels op je blog en ik vroeg me af of jij misschien tips hebt voor producten voor atopisch eczeem. Ik heb er namelijk erg veel last van en ik weet nog niet zo goed hoe ik het beste met mijn huid om kan gaan aangezien de dokter mij enkel aanraadde om bodylotion te gebruiken. Ik heb werkelijk geen idee welke producten ik het beste vermijd en welke net niet, ook in verband met make-up. Vandaar dat ik hoop dat jij me misschien een beetje verder kan helpen.
Alvast bedankt, groetjes,
F.
Beste F.,
Welcome to the club! Jij en ik zijn samen met zo'n 10% van de West-Europeanen behept met aan
atopische constitutie: een aanleg tot het ontwikkelen van eczeem, allergieën en in het ergste geval astma. We zijn dus niet alleen: 1 op de 10 Nederlanders en Vlamingen kan met ons meepraten. De meeste van hen zullen waarschijnlijk bevestigen dat “atopisch zijn” soms behoorlijk wat gedoe met zich meebrengt – en wanneer er sprake is van astma helaas ook van (meer) ernstige klachten. Uiteraard denk ik graag met je mee bij je zoektocht naar fijne verzorging voor je atopische huid. Als lotgenootje, haast ik me te vermelden – want de behandeling van atopie is en blijft gespecialiseerd artsenwerk.
Consulteer een allergoloog
Atopie duurt een leven lang. Dat betekent dat wij vrouwen gemiddeld 81 jaar lang atopische klachten kunnen ervaren, die door die jaren heen variëren in aard, ernst en frequentie. Voor mannen is dat “slechts” gemiddeld 76 jaar. Dat lijkt mij reden genoeg om in elk geval één keer in je leven een allergoloog te consulteren – een arts die gespecialiseerd is in de diagnose en behandeling van allergieën.
Uiteraard moet er voor een doorverwijzing naar de allergoloog wel eerst sprake zijn van een allergie. Maar bij atopische typetjes zoals jij en ik, is het niet zozeer de vraag óf we ooit last krijgen van een allergie – als wel wannéér. Bij mij duurde dat relatief lang: ik was de 40 al gepasseerd toen mijn huisarts me met zachte dwang doorverwees naar een allergoloog. Die zachte dwang was nodig omdat ik weinig zin had in zo veel “gedoe” voor zoiets huis- tuin- en keukenerigs als wat allergieetjes. Nu, vier jaar later, ben ik heel blij dat ik tóch ging. Ja, het was even een gedoetje met prik- en plaktesten. Nee, het was niet leuk toen bleek dat ik nog méér allergieën en overgevoeligheid bezat dan de bloedtest van de huisarts al had aangetoond. Maar daardoor weet ik nu wel precies welke allergenen ik moet vermijden. En ik weet ook dat ik met een gerust hart álle huidverzorging en cosmetica kan gebruiken, omdat ik gelukkig niet allergisch ben voor het vrij lange lijstje van ingrediënten waarvan bekend is dat ze in sommige gevallen een allergische reactie kunnen veroorzaken. Daarnaast is mijn medicatie nu optimaal ingesteld. Iets dat in mijn geval ook
letterlijk een gewichtige zaak was.
De allergoloog die mij behandeld heeft is verbonden aan DC Klinieken. Op hun
site kun een korte video bekijken over een allergieonderzoek. Prettige bijkomstigheid is dat DC Klinieken ook dermatologen in huis heeft (en zelfs cosmetisch artsen, mocht je daar behoefte aan hebben)
Consulteer een dermatoloog
De huid van mensen met een atopische constitutie verschilt met die van een normale huid, ook wanneer er (nog) geen sprake is van constitutioneel eczeem (zoals atopisch eczeem ook vaak wordt genoemd) of contacteczeem. Ultrakort samengevat komt het er op neer dat een
gestoorde barrièrefunctie onze huid droger maakt dan die van niet-atopische anderen. Dat verschil is blijvend en wordt groter naarmate we ouder worden. Elke huid wordt namelijk gedurende de jaren langzaamaan steeds droger – en die van ons heeft van nature al een gebrek aan vetjes en vocht.
Jij geeft aan dat je (nu al) veel last te hebt van atopisch eczeem en dat je (huis?)arts je daarom geadviseerd heeft een bodylotion te gebruiken. Een goede bodylotion zal absoluut helpen de barrièrefunctie van je huid te verbeteren, waardoor die minder droog wordt en eczeem minder kans krijgt. Maar “alleen bodylotion” is m.i. een te beperkt advies. De huid is tenslotte het grootste orgaan van het menselijk lichaam en in ons geval heeft dat grote orgaan ook nog eens een chronische afwijking. Van een bezoekje aan een dermatoloog zou je dus veel wijzer kunnen worden, lijkt me. Juist ook met betrekking tot het dagelijks onderhoud van je huidje. Misschien douche je bijvoorbeeld te lang of te heet – of reinig je (iets) te grondig; voorbeelden van dingen waarmee je zelf onbedoeld eczeem kunt uitlokken.
Wees niet te bang voor allergenen en irriterende stofjes
“Een significant deel van de Nederlandse bevolking heeft een atopische constitutie en het zou de kwaliteit van leven van deze mensen enorm verhogen als de bijbehorende constante jeuk, allergische reacties en luchtwegaandoeningen daadwerkelijk verholpen zouden worden [...]”, vermeldt de Nederlandse
Nationale Wetenschapsagenda.
We stellen ons dus niet aan, we hebben écht ergens last van. En omdat we met zovelen zijn, vormen we ook een doelgroep – die niet alleen heel groot is, maar ook nog eens uitermate lucratief. Want wij willen zogezegd geen bodylotion smeren (ik in elk geval niet – ik ben al jaren “oversmeerd”), we móéten wel. Is het niet van de huisarts, dan is het wel omdat we anders gek worden van jeuk en een constant “trekkend” gevoel. Om nog maar te zwijgen over eczeem of (minder naar, maar nog steeds vervelend) het witte waasje op onze huid – dat overal op afgeeft en ook op de meest ongelegen momenten in de rondte kan gaan dwarrelen.
Als doelgroep worden we overspoeld met adviezen van de cosmetische industrie – meestal in een poging om ons over te halen een specifiek product te kopen. “Hypoallergeen” is een term die daarbij vaak wordt gebruikt, terwijl de “gevaren” van allergenen (in de producten van de concurrentie, uiteraard) breed worden uitgemeten. Dat terwijl allergische reacties op cosmetische ingrediënten eigenlijk
relatief zeldzaam zijn – óók bij personen met een atopische constitutie. Ook sommige andere, niet-allergene stofjes worden in korte lijstjes verdoemd tot “Ingrediënten die je moet vermijden in cosmetica” omdat daarvan bewezen zou zijn dat ze irriterend werken. Hóé dat echter bewezen is, wordt er vaak niet bij vermeld – en als dat een keer wel wordt gedaan, dan is het aan de hand van uiterst subjectief literatuuronderzoek.
Dat lijkt verdacht veel op verdachtmakerij uit welbegrepen eigenbelang, toch? “De producten van de concurrentie zitten vol schadelijke ingrediënten! Dus koop allemaal mijn parfumvrije, hypoallergene, niet-irriterende producten!”, maar dan iets ehh... minder viswijverig verwoord.
Neem bijvoorbeeld het regelmatig vervloekte
witch hazel, extract van de Amerikaanse Toverhazelaar. Ik heb het totáál niet op die struik, omdat ik geen last heb van hooikoorts (een allergie voor graspollen) maar hazelaarkoorts – en niet zo'n klein beetje ook. Omdat de hazelaar in de winter bloeit, loop ik in januari en februari al met rode ogen en een snotneus – terwijl bij atopische anderen de pollenallergie nog in een diepe winterslaap verkeert. Maar witch hazel uit mijn huidverzorging verbannen? Nooit, want daarvoor is de anti-oxidatieve werking veel te fijn. Het hoeft ook niet, want witch hazel heeft mijn huid nog nooit geïrriteerd, zelfs geen piepklein beetje. Dat is ook eigenlijk niet zo gek, het bewijs dat witch hazel de huid zou irriteren is op z'n zachtst gezegd uiterst magertjes.
En parfum-vrije producten? Een lekker geurtje is voor mij absoluut geen must, maar ik vind het een heerlijke pre als producten fijn ruiken. Dus die gebruik ik dan ook lekker, aangezien ik niet allergisch ben voor parfum of voor welke declaratie-plichtige geurstof dan ook. Uiteraard ben ik me er wel van bewust dat ik – atopisch als ik ben – in de toekomst mogelijk zal gaan behoren tot de
selecte groep van 3,7% van de mensen die een wél een parfum-allergie heeft. Maar wie dan leeft, wie dan smeert. Tenslotte kan ik volgende week ook ineens allergisch blijken te zijn geworden voor pinda's, maar dat is geen reden om nú niet af en toe te genieten van een broodje pindakaas.
Vertrouw minerale olie
Als er één ingrediënt bestaat dat volledig ten onrechte als schadelijk wordt afgeschilderd, dan is dat minerale olie. Eigenlijk zijn dat trouwens twee ingrediënten:
paraffine en
petrolatum (beter bekend als vaseline). Met name merken die graag “groen doen” hebben nogal eens de neiging om minerale olie zwart te maken, zodat hun eigen “natuurlijke” producten beter lijken. Daarbij benadrukken ze dan graag de nederige afkomst van minerale olie, die wordt verkregen uit aardolie. (En verkopen dan enkele webpagina's verderop
titaniumdioxide als “natuurlijke zonbescherming” – zonder te vermelden dat titaniumdioxide wordt geproduceerd met behulp van zwavelzuur of chloorgas. Waarom ze dat verzwijgen? Gokje... omdat zwavelzuur en chloorgas net zo huidonvriendelijk klinken als aardolie, misschien?)
Maar minerale olie doet juist veel goeds voor de huid – ook voor de atopische, onder meer omdat het de
huidbarrière versterkt. Andere voordelen van producten met minerale olie: ze zijn relatief goedkoop en de keuze er in is énorm. Mocht die keuze je echter iets te groot worden, dan bestaat er altijd nog de merknaam Vaseline waarvan alle producten gegarandeerd petrolatum bevatten.
De huidbarrière
We hebben dus een gestoorde huidbarrière. Ik kan hier onmogelijk uitleggen wát onze huidbarrière zo gestoord maakt, want dan zouden we letterlijk enige tientallen pagina's verder zijn. Die huidbarrière is namelijk een vernuftige uitvinding van de natuur, die het ooit – ver weg in de evolutie – voor zoogdieren mogelijk maakte om op het land te gaan leven. Daarom houd ik het hier bij een heel korte samenvatting van wat de huidbarrière is.
Onze huidbarrière wordt gevormd door de Natural Moisturizing Factor (NMF) plus een lipide laagje dat bestaat uit ceramiden, cholesterol en vrije vetzuren. De NMF bevindt zich ín de
corneocyten – de hoorncellen die het stratum corneum vormen, de bovenste laag van de opperhuid – terwijl de lipiden een beschermend laagje óm de hoorncellen vormen. De NMF bestaat uit in water oplosbare stoffen die maken dat de huid vocht kan vasthouden, maar ook water kan aantrekken – uit de omgeving of uit huidverzorgingsproducten. Naarmate we ouder worden neemt de NMF langzaam af en bij sommige huidaandoeningen (zoals die van ons) is de NMF chronisch minder dan bij een gezonde huid. Tijdelijke aantasting van de NMF kan ontstaan door een droge omgeving (CV in winter en al te ijverige airco in de zomer), UV-straling en een verkeerde reiniging, bijvoorbeeld met zeep. Ook langdurig contact met warm water – bijvoorbeeld tijdens een douche of bad – kan de NMF verminderen: de in water oplosbare stoffen worden dan aan de huid onttrokken en letterlijk weggespoeld. Wanneer de NMF te sterk is aangetast door invloeden van buitenaf merk je dit aan een 'trekkerig' gevoel.
Blijf smeren
Om eczeem te voorkomen is het belangrijk om de huidbarrière van buitenaf versterken – wat waarschijnlijk ook de reden is dat je arts je adviseerde om een bodylotion te gebruiken. Dat kan met een bodylotion die minerale olie bevat, want zoals eerder aangegeven versterkt minerale olie de huidbarrière. Ook
glycerine is een fijn ingrediënt omdat het van nature een onderdeel is van de NMF. Daarnaast is glycerine net zoals minerale olie een goedkoop ingrediënt, dat in enorm veel producten in hoge percentages te vinden is. Wellicht ten overvloede: hoe hoog de concentratie van een ingrediënt is kun je zien aan de plaats in de INCI-lijst. Hoe hoger in het lijstje met ingrediënten, hoe hoger de concentratie.
Voor aangedane plekken waarop (tóch) eczeem is ontstaan gebruik ik parfumvrije smeersels, met een hoge concentratie vers verwerkte
Aloë vera en moisturizers. Aloë vera doet mijn huid enorm veel goed – zomers heb ik zelfs genoeg aan een “pure” Aloë-gel. Probleem is alleen dat in de meeste producten die claimen Aloë vera te bevatten, alleen maar een schepje gedroogde Aloë is verwerkt. Mocht je Aloë vera willen gaan gebruiken, dan vind je
dit artikel wellicht interessant. Daarin leg ik uit waarom het ene product met Aloë het andere niet is en welke Aloë-producten wél te vertrouwen zijn.
En tja, soms is ook braaf smeren niet genoeg om eczeem te voorkomen. Stress en allergenen (ook in voeding) kunnen bijvoorbeeld eczeem triggeren. Daarom heb ik altijd een tube corticosteroïdenzalf in huis. Ook over die zalven gaan nogal wat rare verhalen rond, maar weet alsjeblieft dat een corticosteroïdenzalf bij incidenteel gebruik géén verdunning van de huid geeft. Zo'n zalf werkt snel – ook tegen jeuk bij muggenbeten, trouwens. Voor een corticosteroïdenzalf is een recept van de huisarts of dermatoloog nodig.
Aanbevolen producten
Ik ga nu een heleboel merken te kort doen – want er zijn zo veel producten die fijn zijn voor de atopische huid. Maar dit zijn de aanradertjes die me nu even zo snel te binnen schieten:
Bij
The Ordinary vind je een groot aanbod zeer voordelige, parfumvrije producten. Daarnaast is dit Canadese merk in veel van hun formules gul met onder meer
PCA en
hyaluronzuur – allebei stofjes waarvan een atopisch huidje blij wordt. Alle producten kun je tot een jaar na aankoop kosteloos retourneren, wat fijn is als je vreest dat je een allergie hebt voor een onbekend cosmetisch ingrediënt. Ik gebruik zelf zeer regelmatig verschillende producten van The Ordinary en ben grootverbruiker van hun olievrije
Natural Moisturizing Factors + HA. Die gebruik ik als dag- en nachtcrème na serums, maar ook als handcrème en voor de verzorging van droge plekjes elders op mijn lichaam.
De
Decubal Gezichtscrème Vitaal is een state of the art dag- en nachtcrème voor de atopische gezichtshuid. Bevat daarnaast ook nog eens 4% niacinamide, dus heeft gegarandeerde anti-aging effecten.
Wanneer je van “puur natuur” houdt is
Santaverde een naam om te onthouden. Dit zijn EKO-producten ontwikkeld door een Duitse dame die net zoals jij en ik een atopische constitutie heeft. Heel bijzonder is ook dat in de producten van Santaverde biologisch Aloë vera-sap wordt verwerkt in plaats van water (meestal het hoofdbestanddeel in huidverzorgingsproducten)
En over Aloë vera gesproken: de producten van
Aruba Aloe bevatten véél verse Arubaanse Aloë en ruiken fan-tas-tisch. Leuk is ook dat ze regelmatig fijne aanbiedingen hebben, met hoge kortingen.
Als “SOS balm” gebruik ik al een tijdje
Alhydran. Deze medische hydraterende crème is zonder recept verkrijgbaar bij apotheken en bevat een zeer hoge concentratie vers verwerkte Aloë. Via hun site kun je desgewenst een gratis sample aanvragen.
Mijn huid heeft deze winter veel baat bij de
Kneipp Teunisbloem Bodylotion die ik binnenkort uitgebreid zal reviewen. Ik heb een haat/liefde verhouding met deze bodylotion. De lotion is namelijk inderdaad “intensief vettend” zoals de verpakking aangeeft, wat geglim en geplak met zich meebrengt totdat de lotion is ingetrokken – en dat haat ik. Daartegenover staat echter véél liefde voor mijn huid, mede dankzij 10%
ureum. Momenteel is om de dag smeren genoeg om mijn gehydrateerd, jeukvrij, soepel en gezond te houden. Daarnaast werkt ureum mild exfoliërend, waardoor mijn lichaamshuid wat zachter, gladder en glanzender is geworden. Ook leuk: een 200 ml tube lijkt eindeloos mee te gaan.
Tot slot...
Tot slot zou ik nog willen zeggen: laat je vooral niet gek maken door alle rare claims en weirde verhalen die er in omloop zijn. De huidbarrière mag dan vrij ingewikkeld in elkaar zitten – fijne huidverzorging voor een atopische huid is écht geen rocket science. Zie een allergoloog of dermatoloog, probeer lekker van alles uit – en blijf lekker gebruiken wat jou goed bevalt. Als atopische typetjes moeten we nu eenmaal veel smeren, vooral in de herfst en winter. Dus daar kunnen we dan maar beter zo veel mogelijk van genieten, toch?
Ik hoop je hiermee een beetje op weg te hebben geholpen – en wens jou en je atopische huidje graag een gezond en mooi 2019!
Liefs,
Mariella
