Bij mijn keuze uit het énorme aanbod aan zonbescherming laat ik me al enkele jaren leiden door de betrouwbare, transparante informatie van de Amerikaanse
Skin Cancer Foundation – SCF. Dit omdat goede zonbescherming niet alleen essentieel is wanneer je vroegtijdige huidveroudering wilt voorkomen – het helpt ook om huidkanker te voorkomen. Bij dat laatste kan ik alle hulp gebruiken, omdat het bij mij eigenlijk niet zozeer de vraag is óf er bij mij ooit een vorm van huidkanker gediagnosticeerd zal worden – als wel wannéér. Ik behoor namelijk tot de generatie die zich in de jaren 80 en 90 nog zo bruin als mogelijk bakte en voor wie een
zonnebankkuurtje dé manier was om ook in de herfst en winter een “gezond” kleurtje te hebben. Voeg daarbij mijn
Fitzpatrick huidtype II, waardoor ik soms verbrandde (en ja, helaas ook als kind al)
et voila... het rampscenario is compleet. Al bij een van mijn eerste bezoeken had de SCF goed nieuws voor me:
dagelijks gebruik van zonbescherming helpt om (verdere) vroegtijdige huidveroudering te voorkomen. Maar om de diagnose huidkanker zo lang mogelijk te kunnen ontwijken zou ik alle zeilen moeten bijzetten. Niet tijdelijk, maar dagelijks. In begin gaf dat even een gedoetje: zó veel producten, zó veel verschillende zonnefilters, zó veel claims – en dan ook nog al die indianenverhalen. De informatie van de SCF hielp me om het kaf van het koren te scheiden en zonbeschermingsproducten te vinden met effectieve en veilige filters. Soms werd het me daarbij heel gemakkelijk gemaakt door het
SCF Seal of Recommendation, al zijn helaas niet alle producten met die aanbeveling in Nederland verkrijgbaar. Omdat ik van lezers nogal wat vragen ontving over zonbescherming, onderstaand een overzicht van de SCF informatie die mij destijds op weg hielp en die nog steeds leidend voor me is.
FDA Approved
De SCF is een
Amerikaanse stichting die zich sinds 1979 inspant om huidkanker te voorkomen en om mensen te leren huidkanker in een vroegtijdig stadium te herkennen, zodat die snel en effectief behandeld kan worden. Ze voert de strijd tegen huidkanker
wereldwijd en werkt daarbij samen met specialisten uit 23 landen – waaronder 3 Nederlandse dermatologen. Toch kom je op de SCF-site regelmatig een term tegen die 'typisch Amerikaans' is:
“FDA Approved”. De FDA is het Amerikaanse overheidsorgaan dat bepaalt of een zonnefilter veilig en effectief genoeg is om tot de markt te worden toegelaten. Het eisenpakket dat de FDA daarbij hanteert is even uitgebreid als streng, omdat zonnefilters worden beoordeeld als geneesmiddelen. In Nederland hoeft een filter slechts te voldoen aan de veiligheidseisen voor cosmetica en worden er geen eisen gesteld aan de effectiviteit. Als je hoge eisen stelt aan de veiligheid en effectiviteit van je zonbescherming kun je dus het beste kiezen voor een product met FDA Approved-filters. Wanneer je minder strikt in de leer bent dan ik, zou je ook nog producten kunnen overwegen met filters die momenteel in afwachting zijn van goedkeuring door de FDA. Dit omdat het verkrijgen van die goedkeuring een kostbare procedure is en een producent dus een groot financieel risico zou nemen wanneer er te veel twijfel zou bestaan over de veiligheid en effectiviteit. De SCF informeert echter alleen over FDA Approved-filters omdat daarvan (al) is aangetoond dat ze helpen huidkanker en vroegtijdige huidveroudering te voorkomen.
In mijn eerdere post vind je
een overzicht met alle zonnefilters die zijn goedgekeurd door de FDA en de filters die voor goedkeuring in overweging zijn genomen.
Vijf misverstanden over zonbescherming ontkracht
Sommige misverstanden over zonbescherming en bepaalde zonnefilters zijn heel hardnekkig, ook omdat ze soms uit commercieel belang worden verkocht als “waarheden”. Of juister: ze worden gebruikt om producten met andere ingrediënten te verkopen als veiliger en beter. Andere misverstanden zijn ontstaan door misinterpretatie van wetenschappelijk onderzoek.
Deze misverstanden zijn door de SCF weerlegd:
1. Zonnebrandcrèmes veroorzaken melanoom
Melanoom is de meest dodelijke vorm van huidkanker en er gaan geruchten dat zonnefilters melanoom veroorzaken. Die geruchten missen wetenschappelijke grond. Sterker nog, onderzoek heeft overtuigender dan ooit aangetoond dat zonbescherming ook beschermt tegen melanoom.
2. Zonbescherming veroorzaakt vitamine D tekort
Vitamine D is belangrijk voor sterke botten en een gezond immuunsysteem. Omdat het menselijk lichaam vitamine D produceert in reactie op UV-straling, zou regelmatig gebruik van zonbescherming in theorie kunnen leiden tot een verlaagd vitamine D niveau. In de praktijk blijkt dit echter niet te gebeuren, zo toonde wetenschappelijk onderzoek aan. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat ons lichaam slechts gelimiteerd vitamine D aanmaakt bij blootstelling aan de zon. Die limiet wordt in zeer korte tijd bereikt, waarna UV-straling juist het omgekeerde effect heeft: afbraak van vitamine D.
3. Oxybenzone werkt hormoonverstorend
Oxybenzone is een synthetisch oestrogeen (vrouwelijk geslachtshormoon) dat sinds de jaren 80 in zonbescherming wordt verwerkt als chemisch filter. Enkele studies waarbij gebruik werd gemaakt van proefdieren lieten zien dat oxybenzone door de huid dringt en dan interfereert met hormoonspiegels. In 2004 toonde een studie echter aan dat oxybenzone géén hormoonverstorende werking heeft bij mensen. Alhoewel oxybenzone via de huid wordt opgenomen in het lichaam, wordt het ook weer uitgescheiden en vindt er geen stapeling plaats. Het ingrediënt is goedgekeurd door de FDA en ook de SCF ziet geen reden tot bezorgdheid over het gebruik van zonbeschermingsproducten die oxybenzone bevatten.
4. Retinylpalmitaat is kankerverwekkend
Retinylpalmitaat is een ester van
retinol dat soms in geringe hoeveelheden wordt verwerkt in zonbescherming. Verschillende studies suggereren dat retinylpalmitaat vrije radicalen laat ontstaan wanneer het wordt blootgesteld aan UV-straling.
Vrije radicalen kunnen DNA beschadigen en wanneer die beschadiging blijvend is, kan kanker ontstaan. Bij deze studies werden echter de reacties van geïsoleerde retinylpalmitaat op UV-straling onderzocht. In de praktijk – wanneer een product met retinylpalmitaat wordt aangebracht op de huid – worden vrije radicalen onschadelijk gemaakt door het lichaam, zo stellen specialisten van de SCF. Er bestaat volgens hen géén wetenschappelijk bewijs dat retinylpalmitaat kankerverwekkend is.
5. Nanodeeltjes zijn schadelijk voor de huid doordat ze door de huid worden opgenomen
Titaniumdioxide en zinkoxide zijn fysische zonnefilters met een lange geschiedenis van gebruik en worden beschouwd als twee van de meest beschermde breed-spectrum filters. Ze bestaan uit grote deeltjes, die aangebracht op de huid een wit laagje vormen. Door de deeltjes sterk te verkleinen tot nano-formaat wordt de typerende witheid onzichtbaar, waardoor de huid er na het aanbrengen van deze filters natuurlijk blijft uitzien.
Dat deze nanodeeltjes door de huid zouden worden opgenomen en weefsel zouden kunnen beschadigen, is volgens de SCF onjuist. Zonbeschermingsproducten worden aangebracht op het stratum corneum – de buitenste laag van de huid, die bestaat uit dode huidcellen en meerdere studies hebben aangetoond dat nanodeeltjes de levende huid niet binnendringen. Bovendien lijken nanodeeltjes in zonbeschermingsformules de neiging te hebben om samen te klonteren, waardoor ze gezamenlijk deeltjes vormen die groter zijn dan nano-formaat.
The Seal of Recommendation
Claims die in meer of in mindere mate tegen de waarheid aanleunen: merken komen er in Nederland vaak heel gemakkelijk mee weg. Dat is bij zonbescherming helaas niet anders, hoe belangrijk die ook mag zijn om onze huid gezond te houden. Zo
concludeerde de Consumentenbond op basis van eigen onderzoek vorig jaar nog dat 3 van de 15 door hen geteste zonnebrandcrèmes met SPF30 op de verpakking in feite een veel lagere bescherming boden. Dat maakt het vinden van écht goede zonbescherming er niet eenvoudiger op, maar gelukkig zijn er ook in Nederland producten te koop met
The Seal of Recommendation van de SCF.
Om dit zegel te verkrijgen wordt een product beoordeeld door een
wetenschappelijk comité bestaande uit artsen die gespecialiseerd zijn in de interactie van UV-straling met de menselijke huid. Die beoordeling gaat dus nog een stap verder dan de
FDA Approval: de FDA beoordeelt alleen het filter, de SCF het gehele product. Daarbij moet het product voldoen aan
specifieke eisen met betrekking tot UV-A en B bescherming, maar wordt ook beoordeeld op stabiliteit en het niet-veroorzaken van irritatie en overgevoeligheidsreacties. Daarnaast moet bewijs overlegd worden voor eventuele zweet- of waterproof claims.
Er bestaan twee verschillende Seals of Recommendation voor zonnebrandcrème:
Daily Use Seal of Recommendation: voor producten met een gevalideerde SPF van 15 of hoger, die minimaal 90% van de UV-A straling weerkaatsen resp. absorberen
Active Seal of Recommendation: voor producten met een gevalideerde SPF van 30 of hoger, die minimaal 90% van de UV-A straling weerkaatsen resp. absorberen en die bewezen waterproof zijn.
Alle producten met een Skin Cancer Foundation Seal of Recommendation kun je desgewenst hier opzoeken.
