Het is een van de oudste dermatologische behandelmethoden: Cryotherapie (Grieks, cryo = koud) – het verwijderen van huidafwijkingen door kunstmatige bevriezing met vloeibare stikstof.
Met deze eenvoudige, nagenoeg pijnloze behandeling door je huisarts of dermatoloog verdwijnen pigmentvlekken direct of na enkele keren. Je bent dus lekker snel van ze af, wat leuk kan zijn voor een naderende feestelijke gelegenheid of aan het einde van de winter – voordat de zon eindelijk weer voor het echie gaat schijnen en we weer méér van onze huid laten zien dan die van ons gezicht, hals en handen.
Blijvend effect
Bevriezing met stikstof heeft een blijvend effect: als een pigmentvlek na een of enkele behandelingen verdwenen is, dan komt-ie nooit meer terug. Dit doordat de bevriezing de cellen doodt waarvan het DNA door UV-straling is beschadigd, waardoor ze de lokale hyperpigmentatie veroorzaken. Het lichaam vervangt die dode cellen door nieuwe – vrij van schoonheidsfoutjes door zonneschade. Wanneer de bevriezing te lang aanhoudt kan er echter littekenweefsel en/of blijvende volledige ontkleuring ontstaan.
Voor: dermatoloog Dros
Stikstoftherapie heeft de voorkeur van dermatoloog Dros, verbonden aan polikliniek De Blaak in Rotterdam. In de video onderaan deze pagina kun je zien hoe hij pigmentvlekken met stikstof verwijderd van de handen van een oudere dame en vertelt hij waarom deze aanpak zijn voorkeur heeft.
Tegen: mijn eigen huisarts
Het was vrij zeldzaam in Amsterdam, maar ik had daar een huisarts die me zogezegd van haver tot gort kende. Maar zelfs hem verraste ik toen ik over het verwijderen van mijn pigmentvlek begon. Ik weet niet meer precies wat hij als eerste deed, in de lach schieten of me met ogen als niet begrijpende schoteltjes aankijken – maar bij begon zijn betoog in elk geval met een luidkeels “NEE! Dat moet je niet doen!” en vervolgde met het wijzen op het risico van het ontstaan van littekens en ander lelijks.
Waarvan akte, Jan. (En jouw praktijk is trouwens één van de weinige dingen in Amsterdam die ik écht miste nadat ik Amsterdam had verlaten)
Mitsen en maren: ondergetekende

Stikstof zal nooit in de buurt van mijn gezicht, hals of decolleté komen – zover was ik al zonder de waarschuwing van Jan. Gelukkig heb ik slechts één pigmentvlek in mijn gezicht en nog een heel lichte ook, op mijn slaap. Ook voor mijn handen hoef ik cryotherapie nog niet te overwegen, maar als dat wél al het geval zou zijn weet ik niet of ik er voor zou kiezen. Handen zijn al een vrij lastig puntje als om anti-aging huidverzorging gaat – dus ik neem liever niet het risico dat daar ook nog eens littekentjes bijkomen. Voor de vlek aan de binnenkant van mijn linker onderarm blijf ik het echter een goede optie vinden, vooral omdat het zo lekker opschiet: geen weken lang gesmeer en wachten tot het werkt. En tja, op zo'n plaats valt bij een huidtypetje II een wit plekje nu eenmaal niet echt op - dus ook in een worst case scenario is de schade prima te overzien. Wel zou ik daarbij dan een middel gebruiken om post-inflammatoire hyperpigmentatie te voorkomen - misschien wel het grootste 'gevaar' bij cryotherapie.
Niet vergoed en niet bij iedere huisarts
Mocht je een behandeling met stikstof overwegen informeer dan bij je huisarts of hij/zij deze verricht, want niet iedere huisarts verricht cosmetische ingrepen.
Ook zorgverzekeraars zien de verwijdering van pigmentvlekken als een cosmetische ingreep – de kosten worden dan ook niet vergoed. Overigens zijn die kosten vrij laag: voor zo'n € 150,00 ben je definitief verlost van 3 tot 6 vlekjes. De kosten variëren uiteraard per (grootte van de) pigmentvlek en per huisarts / dermatoloog – informeer dus bij hen naar de exacte prijs.
Aanbevolen dermatologen
Nabehandeling: STAUDT littekencrème
Voor de nabehandeling vind ik een STAUDT littekencrème een aanradertje: ontwikkeld door een plastisch chirurg van het Rode KruisZiekenhuis te Beverwijk. De kans dat je littekens overhoudt aan het met stikstof laten verwijderen van pigmentvlekken is dan wel niet zo groot, maar na zo'n behandeling kan je huid natuurlijk wel wat bescherming en extra TLC gebruiken.