Hyperpigmentatie | Oorzaken | Deel 3: Hormonen

Het belangrijkste hormoon dat een rol speelt bij het ontstaan van pigmentvlekken en andere vormen van hyperpigmentatie, zoals melasma is het melanocyt-stimulerend hormoon – afgekort MSH en ook wel melanotropine genoemd.

MSH stimuleert de productie en afgifte van melanine door melanocyten. Melanine is het pigment in de huid, melanocyten zijn de cellen (cyten) die dit pigment produceren. Sommige van deze melanocyten chronisch van slag raken door UV-beschadiging, waarover je hier alles kunt lezen.

MSH en oestrogenen

Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam meer MSH aan, wat gedeeltelijk de verhoogde pigmentatie en vormen van hyperpigmentatie bij zwangere vrouwen verklaart. Hierbij spelen echter ook oestrogenen een rol – de 'vrouwelijke hormonen' – samen met de oestrogeen-receptoren in de huid.

Een verhoogde oestrogeen-spiegel doet zich uiteraard niet alleen voor bij zwangeren. Oestrogenen 'pieken' bijvoorbeeld gedurende elke menstruatie-cyclus en ook bij pilgebruik kan zich een verhoging voordoen. 

Melasma

Hoe melasma exact ontstaat is nog onbekend. Melasma is hyperpigmentatie in het gezicht die bestaat uit grote, grillige vlekken. Melasma wordt in de volksmond ook wel een zwangerschapsmasker genoemd – maar doet zich ook voor bij niet zwangere vrouwen en zelfs mannen.

Onderzoekers hebben inmiddels aangetoond dat bij het ontstaan van melasma naast erfelijke aanleg ook hier oestrogenen en oestrogeen-receptoren  een rol spelen. Daarnaast is er een klinisch verband vastgesteld tussen het eiwit PDZK1 en melasma – waarbij PDZK1 weer gevoelig blijkt voor de invloed van oestrogenen.

De ziekte van Addison

Tot slot kan hyperpigmentatie een symptoom zijn van primaire bijnierinsufficiëntie - de ziekte van Addison voordoen - doordat bij deze aandoening de MSH-spiegel verhoogd is.