Pigmentvlekken worden in de volksmond ook wel ouderdomsvlekken of levervlekken genoemd, maar alleen de medische naam verwijst naar wat in de meeste gevallen de oorzaak is:
lentigo solaris. Deze bruine vlekjes zijn een vorm van “diepe” hyperpigmentatie die permanent is en zijn daardoor alleen definitief te verwijderen met behulp van technieken die diep in de huid ingrijpen, zoals
cryotherapie of een laserbehandeling. Daarnaast bestaan er ingrediënten die pigmentvlekken na verloop van tijd iets lichter kunnen maken, zoals bijvoorbeeld
niacinamide. Net zoals andere vormen van vroegtijdige huidveroudering worden pigmentvlekken veroorzaakt door de zon. De lever heeft daar niks mee te maken – en of 'ouderdom' altijd een rol speelt is afhankelijk van je definitie van ouderdom: afhankelijk van je huidtype ontstaan de eerste pigmentvlekken zo tussen je 35e en 45e levensjaar. Ze verschijnen als eerste op handen en gezicht, doordat die lichaamsdelen het meest worden blootgesteld aan UV-straling.
Pigmentvlekken: Friendly Reminders
Pigmentvlekken zijn friendly reminders die je laten weten dat de eerste, door de zon veroorzaakte onomkeerbare DNA-schade in je huid, een feit is. Pigmentvlekken zijn onschuldig en blijven dat in verreweg de meeste van de gevallen gelukkig ook. Ze hebben echter wel dezelfde oorzaak als huidkanker – waardoor ze dus een zichtbaar teken zijn dat het nu écht de hoogste tijd is om je huid tegen UV-straling te beschermen en daarmee gezond te houden. Dat het liefst áltijd: ook op bewolkte dagen en ook in de herfst en winter. Dit omdat dan nog steeds
40% van de UV-straling van de zon de aarde bereikt,ook als er de hele dag geen zonnestraaltjes te zien is. En vermijd alsjeblieft te allen tijde de zonnebank, want die
verhoogt de kans op huidkanker schrikbarend - zelfs al bij een enkele keer.
Onherstelbare DNA-schade
Invloeden van buitenaf brengen dagelijks – direct en indirect – duizenden keren
veranderingen aan in het DNA van onze cellen. Veranderingen die het lichaam talloze miljoenen malen weet te herstellen. Naarmate de jaren vorderen lukt dit echter niet meer altijd, waardoor een “schoonheidsfoutje” in het DNA ontstaat. In dit geval laat zo'n foutje een pigmentvlek ontstaan doordat
melanocyten van slag zijn geraakt, de cellen die pigment produceren. Soms ontstaat er door de DNA-mutatie lokaal een teveel aan melanocyten en dus een teveel aan pigment. In andere gevallen wordt de productie van pigment en het transport naar andere huidcellen door de melanocyten verhoogd.
Op de afbeelding hiernaast zie je de gevaren waaraan ons DNA dagelijks bloot staat, met bovenin UV-straling – én hoe die gevaren worden afgeweerd, wat in het geval van een pigmentvlek en huidkanker dus niet meer lukt. (Je kunt de afbeelding vergroten door er op te klikken)
DNA wordt gevormd door twee strengen basen (aaneengeschakelde moleculen). De basen van de ene streng zijn als treden van een trappetje verbonden aan die van de andere. UV-straling verbreekt die verbinding. Wanneer het lichaam die breuk niet (opnieuw) kan herstellen, worden er verkeerde strengen aan elkaar “geknoopt”. De
cel machinerie krijgt zo de verkeerde instructies – waardoor een pigmentvlek ontstaat, of in het ergste geval huidkanker.
Laatste update: 11 mei 2018
Andere oorzaken en vormen van hyperpigmentatie
❥ Deel 2: Vitamine B12 tekort
❥ Deel 3: Hormonen
❥ Deel 4: Medicijngebruik
❥ Deel 5: Post-inflammatoire hyperpigmentatie
❥ Deel 6: Post-acne hyperpigmentatie
DNA afbeelding in titel: Andrea Laurel
